Chrypka u Twojego dziecka
Chrypka to określenie dla zmienionego głosu, niezależnie od tego czy brzmi on szorstko, jest obniżony, matowy, napięty, czy może się łamie.
Czy zachrypnięty głos jest w modzie?
Problem chrypki u dzieci staje się coraz bardziej aktualny, gdyż wg różnych autorów dotyczy on od 6 do 23% dzieci w wieku 4 – 12 lat.
Jako lekarz spotykam się z dwoma skrajnymi reakcjami rodziców na chrypkę u ich dzieci. Jedni martwią się, podczas gdy inni są dumni z „wyjątkowego” głosu ich dziecka.
Martwiący się, chcą wykluczyć m.in. guzki głosowe, które nadal wielu osobom kojarzą się z guzem, czyli nowotworem.
Ci drudzy uważają, że dziś zachrypnięty głos jest w modzie.
Jako wokalistka wiem, że głos obniżony, szorstki jest często w środowisku uważany za wyjątkowy, charakterystyczny oraz niespotykany. Odnosi się to oczywiście do wokalistyki rozrywkowej. Właśnie dlatego część rodziców uważa swoje zachrypnięte dziecko za namaszczone do bycia wokalistą rozrywkowym.
Będąc lekarzem wiem, że zachrypnięty głos świadczy o chorobie narządu głosu. Tym samym o braku przewidywalności jak będzie on brzmiał np. po całym dniu spędzonym w hałaśliwej szkole, czy po intensywnych próbach śpiewu przed występem np. w przedszkolu, czy szkole musicalowej dla dzieci.
Co ważne, przewlekła chrypka ma negatywny wpływ na jakość życia dzieci. Powszechne opinie, że dzieci nie są do końca świadome jakości swojego głosu są nieprawdziwe. Badania dowodzą, że już 6-letnim dzieciom przeszkadza ich zaburzenie głosu, co więcej – bardziej niż ich rodzicom!
Powody chrypki u dzieci
NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY
Prawie każde dziecko w swoim życiu miało lub będzie miało chrypkę z powodu zapalenia wirusowego krtani, któremu towarzyszy przeziębienie. Zapalenia wirusowe krtani głównie pojawiają się u dzieci do 5 rż. Jest to chrypka krótkotrwała, która wycofuje się po leczeniu objawowym, po najczęściej kilku – kilkunastu dniach (przypominam i uczulam, że jeśli lekarz nie stwierdzi infekcji bakteryjnej to dziecko nie powinno przyjmować antybiotyków).
Chrypkę trwającą powyżej kilku tygodni najczęściej powodują guzki głosowe. Aż 30 % przewlekłych chrypek u dzieci jest spowodowanych guzkami głosowymi. Obecnie jest to problem intensywnie badany przez specjalistów głosu na całym świecie. Główną przyczyną guzków głosowych jest nadużywanie głosu przy złym sposobie jego tworzenia. Więcej informacji TUTAJ.
Kolejna bardzo na czasie przyczyna chrypki to refluks gardłowo – krtaniowy, nazywany chorobą cywilizacyjną. Choroba cywilizacyjna, bo jej przyczyną jest żywność przetworzona, złe nawyki żywieniowe (zbyt duże posiłki, rzadko i za szybko spożywane), wciąganie brzucha przez coraz młodsze dzieci – z nerwów lub aby lepiej wyglądać, czy stres. O refluksie więcej TUTAJ.
Mutacja powoduje przejściową, najczęściej kilkunastotygodniową chrypkę u chłopców. Mimo, że każdy rodzic jest świadomy, że jego syn w czasie dojrzewania będzie doświadczał nagłych załamań, przerw czy detonacji w głosie, to rzadko jest na to gotowy. Pamiętajmy, że to także trudny czas dla dorastającego chłopca, którego należy w tym czasie wspierać. Jego głos jest wtedy bardzo nieprzewidywalny, a dojrzewanie widoczne jak na dłoni przez całe otoczenie.
RZADSZE PRZYCZYNY
U niemowlaka:
- Wada wrodzona krtani – np. płetwa krtaniowa lub naczyniak
- Torbiel
- Porażenie krtani
Tu zazwyczaj od momentu narodzin słychać, że głos dziecka, czyli na początku – płacz jest inny. Pamiętam jednego tatę, który opowiadał, że z korytarza, przed salą porodową bardzo szybko rozpoznawał „charakterystyczny” płacz swojego syna.
U dzieci starszych:
- Brodawczaki krtani (do 10 % wszystkich zaburzeń głosu)
- Nieprawidłowe czynności w obrębie krtani (4-7% dzieci z przewlekłą chrypką)
- Polipy, torbiele (bardzo rzadko)
Brodawczaki krtani są spowodowane zakażeniem wirusem HPV. U ¾ dzieci pojawiają się przed 5 rż i najczęściej stopniowo postępują. Nie rozpoznane i nie leczone, poza postępującą chrypką mogą powodować duszność. Jako foniatra staram się przynajmniej raz wykonać endoskopię krtani w przypadku chrypki u dziecka, aby upewnić się, że nie mamy do czynienia z brodawczakami.
Nieprawidłowe czynności w obrębie krtani są obecnie najczęstszą przyczyną zaburzeń głosu wśród dorosłych. Wg mnie, u dzieci ten problem jest niedoszacowany. Jak wiemy na początku mamy zaburzenia czynnościowe, a gdy nie zostaną one wychwycone, po jakimś czasie – guzki głosowe, czy polipy.
Po operacji:
- Porażenie krtani
- Ziarniniak krtani
Porażenie krtani może pojawić się po operacjach głowy, szyi bądź klatki piersiowej. Jego przyczyną jest uszkodzenie nerwów unerwiających mięśnie krtani. Ziarniniaki krtani mogą być następstwem intubacji, w szczególności, gdy jest ona długa.
Co robić, jeśli dziecko ma chrypkę?
- Zaobserwuj, czy ona nasila się po większym wysiłku głosowym (np. po treningu piłki nożnej), czy w godzinach porannych, czy może jest stała. Możesz nagrać głos na dyktafon w komórce w tych najgorszych momentach.
- Udaj się z dzieckiem do lekarza foniatry.
- Lekarz foniatra przede wszystkim posłucha głosu dziecka (tak więc nastaw dziecko na rozmowę ze specjalistą).
- Lekarz będzie chciał obejrzeć krtań. Obecnie krtań u dzieci ocenia się przy pomocy endoskopów, a obraz krtani widać na monitorze. To pozwala na ustalenie przyczyny chrypki i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Do tego badania konieczna jest współpraca zarówno dziecka jak i jego rodzica z lekarzem. Podobnie jak większość foniatrów, wiem, że to badania nie należy do najprzyjemniejszych. Jednak większość dzieci, po zakończeniu badania mówi, że nie jest ono bolesne.
Jeśli nie uda się wykonać endoskopii krtani – to krtań dziecka jest oceniana, na oddziale laryngologii, w krótkiej narkozie.
Piśmiennictwo
- Worthen M, Chandran S. Hoarseness in children. International Journal of Head and Neck Surgery.2016; 7: 130-135. http://www.jaypeejournals.com/eJournals/ShowText.aspx?ID=9931&Type=FREE&TYP=TOP&IN=&IID=758&isPDF=YES [dostęp z dn. 17.09.18].
- Tuz-Hrycyna N, Sielska-Badurek E. Adaptacja i walidacja polskiej wersji językowej testów CVHI-10 oraz CVHI-10-P. 2017; 16(1): 19-25 http://www.otorynolaryngologia-pk.pl/f/file/orl-17-1-e3-tuz.pdf [dostęp z dn. 17.09.18].
- Tezcaner CZ, Ozgursoy SK, Sati I, Dursun G. Changes after voice therapy in objective and subjective voice measurements of pediatric patients with vocal nodules. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2009; 266(12): 1923-7.
- Faust RA. Childhood voice disorders: ambulatory evaluation and operative diagnosis. Clin Pediatr (Phila). 2003; 42(1): 1-9.
- Van Houtte E, Van Lierde K, D’Haeseleer E, Claeys S. The prevalence of laryngeal pathology in a treatment-seeking population with dysphonia. Laryngoscope. 2010; 120(2): 306-12.
Dodaj komentarz