Czy można ustrzec się przed rakiem krtani?
Jeśli masz 20-30 lat i czytasz ten wpis – to znakomicie!!!
Jeśli dodatkowo jesteś mężczyzną – to fantastycznie!
Jeśli masz 40 lat i czytasz ten wpis to bardzo dobrze.
Jeśli masz 50 – 60 lat i czytasz ten wpis to … i tak dobrze.
Większość pacjentów z rozpoznanym rakiem krtani siedząc na przeciwko mnie narzeka, a nawet niejednokrotnie płacze, że gdyby wcześniej wiedziało, że papierosy są tak niebezpieczne, to by nie palili.
Nie jestem aż tak naiwna i wiem, że prawie wszyscy słyszeli, czy choćby czytali na opakowaniach papierosów, że są one szkodliwe. Ciągle jednak zastanawiam się co można jeszcze zrobić, aby te informacje do nas rzeczywiście docierały (w Polsce rocznie na raka krtani zapada ponad 2000 osób, a umiera ponad 1500 osób).
Może należałoby wprowadzić przedmiot Promocja Zdrowia do siatki godzin już w szkole podstawowej? Bardziej promować wśród młodzieży wysportowanych, niestosujących używek, zdrowo odżywiających się „bohaterów”?
Jako lekarz zadający pytanie swoim pacjentom od kiedy Pan/Pani pali papierosy, najczęściej słyszę: od 14-15 rż. Ponadto jak pytam 20-letniego studenta, dlaczego nie rzuci papierosów, to słyszę w odpowiedzi: Bo jestem uzależniony /-a (ba, niejednokrotnie widzę, że to stwierdzenie napawa mojego rozmówcę dumą!). Dodam, że nie są to osoby z tzw marginesu społecznego (oni zazwyczaj zgłaszają się do lekarza foniatry czy laryngologa znacznie później… za późno).
Dlaczego tak długi wstęp?
Bo wiem, że rak krtani jest nowotworem, który niemalże w 100% jest zależny od naszego stylu życia.
Co powoduje raka krtani?
- Najbardziej ryzykujemy zachorowaniem na raka krtani, jeśli palimy papierosy. Im więcej i im dłużej palisz, tym bardziej ryzykujesz. Dodatkowo, niektóre badania pokazują, że jeśli palisz w pomieszczeniu, gdzie znajdują się Twoje dzieci, czy inni członkowie rodziny – to również ich narażasz na raka krtani.
Tu zawsze nasuwa mi się pytanie: czy to jest sprawiedliwe, że w takiej samej kolejce do specjalisty oczekuje pacjent z chrypą, który całe życie palił i ten, który biernie palił, na początku w dzieciństwie, a następnie ze swoim współmałżonkiem?
- Dalej, umiarkowane bądź duże spożycie alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania na raka krtani. Niejednokrotnie palenie papierosów i nadużywanie alkoholu idą w parze. Trzeba być świadomym, że jednoczesne palenie i nadużywanie alkoholu nie sumuje ryzyka, ale je znacznie potęguje (nawet ponad 300 razy !!!).
Bywa, że chory przyjęty do oddziału laryngologii z powodu raka krtani, najpierw przechodzi delirkę, a dopiero potem leczenie laryngologiczne …
- Kolejny czynnik zwiększający ryzyko zachorowania na raka krtani, to ekspozycja w miejscu pracy na niektóre chemikalia stosowane w przemyśle metalowym, naftowym, tworzyw sztucznych i włókienniczym oraz pył drzewny. Z doświadczenia wiem, że chorych z rakiem krtani, którzy mieli do czynienia jedynie z chemikaliami w pracy i nie palili papierosów jest bardzo, bardzo niewielu.
- Podejrzewa się, że na zachorowanie czy wznowę procesu nowotworowego w obrębie krtani może mieć wpływ refluks krtaniowo-gardłowy. Nie ma na ten temat jak do tej pory jednoznacznych wyników badań.
Pomimo to zarówno ja, jak i wielu innych specjalistów większości pacjentom z rakiem krtani – przepisujemy leki przeciwrefluksowe. Refluks jest jedynym czynnikiem ryzyka, z którym możemy walczyć przy pomocy dostępnych leków! Choć nie należy zapominać, że najlepsze byłoby konsekwentne przestrzeganie diety przeciwrefluksowej J (więcej TUTAJ)
- Dodatkowo, badania przeprowadzane w USA i Europie dowodzą, że zmniejszenie w diecie spożycia fast food’u na rzecz warzyw i owoców zmniejsza ryzyko zachorowania na raka krtani.
Warzywa i owoce powinny być spożywane wg reguły 5 KOLORÓW i w 5 PORCJACH dziennie. 5 kolorów gwarantuje różnorodność dostarczania witamin i mikroelementów. Te kolory, to oczywiście kolory warzyw i owoców: czerwony, zielony, biały, fioletowy i żółtopomarańczowy. Łączna ilość nie powinna być mniejsza niż 400 g, czyli 2,5 kubka dziennie.
Warto być świadomym tego, że systematyczne i częste jedzenie warzyw i owoców zmniejsza ryzyko zachorowania również na wiele innych nowotworów, takich jak: rak jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka czy rak płuc.
Szkoda, że każdy z nas w ramach ubezpieczenia nie mam możliwości indywidualnej konsultacji z dietetykiem. Z doświadczenia wiem, że często jesteśmy przekonani, że odżywiamy się prawidłowo, podczas gdy tak niestety nie jest…
- Zakażenie wirusem HPV to czynnik ryzyka, który jest obecnie intensywnie badany przez laryngologów-onkologów na całym świecie. Wirus HPV nieco zmienia tzw profil pacjenta z rakiem krtani – na pacjenta młodszego. Na szczęście nadal rzadko przyczynia się on do zachorowań na raka krtani.
Cały czas w medycynie intensywnie szukamy leków przeciwwirusowych oraz skutecznych szczepionek. Jeśli je znajdziemy, to może uda się wyeliminować ten czynnik ryzyka.
- Większość zachorowań na raka krtani występuje po 50 rż. Mężczyźni chorują 8 razy częściej niż kobiety. W dużej mierze wynika to z tego, że u palacza wraz z wiekiem rośnie ilość paczkolat (10 paczkolat to wypalanie 1 paczki papierosów dziennie przez 10 lat) i że nadal częściej palą papierosy i piją alkohol – mężczyźni. Ale uwaga – kobiety zaczynają gonić w statystykach mężczyzn!
Jeszcze raz napiszę: to czy ustrzeżemy się przed rakiem krtani zależy prawie całkowicie od naszego stylu życia.
Jeśli nie chcesz mieć raka krtani:
- NIE PAL!
- Unikaj palenia biernego
- Nie nadużywaj alkoholu
- Jeśli pracujesz z chemikaliami przemysłowymi, pyłem drzewnym – wietrz pomieszczenia, używaj specjalnych masek
- Jedz tak, aby nie mieć refluksu
- Jedz codziennie warzywa i owoce (co najmniej 2,5 szklanki warzyw i owoców dziennie)
Piśmiennictwo
- Risk factors for laryngeal and hypopharyngeal cancers. American Cancer Society.
https://www.cancer.org/cancer/laryngeal-and-hypopharyngeal-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html [dostęp z dn. 30.08.18]
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwory złośliwie krtani (C32) http://onkologia.org.pl/nowotwory-zlosliwe-krtani-c32/#r [dostęp z dn. 30.08.18]
Dodaj komentarz